คำศัพท์น่ารู้

            แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ตอน คัมภีร์ฉันทศาสตร์ เริ่มต้นเปิดเรื่องด้วยบทไหว้ครู ซึ่งเรียบเรียงโดย พระยาวิชยาธิบดี (กล่อม) ผู้ว่าราชการเมืองจันทบุรี ต่อจากนั้นกล่าวถึง ความสำคัญของแพทย์และคุณสมบัติที่พึงมี รวมถึงสิ่งที่ไม่ควรกระทำ ซึ่งโดยทั่วไปที่มักจะมี ความประมาท ความถือดี อวดดี ความริษยา ความโลภ ความเห็นแก่ตัว ความหลงตัว และ ความไม่เสมอภาคในการให้การรักษาคนรวย กับคนจน ซึ่งแต่งเป็นกาพย์ยานี ๑๑ ต่อจากนั้น จะเป็นเนื้อหาซึ่งแบ่งเป็น ๑๙ ตอน คือ

๑. ลักษณะทับ 4 ประการ
๒. พระคัมภีร์ตักกะศิลา
๓. สมมติฐานกำเนิดไข้
๔. ลักษณะอาการไข้ที่เข้าเพศเป็นโทษ ๔ อย่าง
๕. ลักษณะน้ำนมดีและชั่ว
๖. ชีพจร ให้ระวังในการระบายยา
๗. ลักษณะรัตนธาตุทั้งห้า
๘. ลักษณะป่วง ๘ ประการ
๙. ตำรายาแก้สันนิบาตสองคลองและอหิวาตกโรค
๑๐. ลักษณะสมุฏฐาน
๑๑. ลักษณะอติสาร
๑๒. ลักษณะมรณะญาณสูตร
๑๓. โรคภัยต่างๆ แห่งกุมาร ลักษณะซางต่างๆ
๑๔. ลักษณะกำเนิดซาง
๑๕. ลักษณะรูปทารก
๑๖. ลักษณะซางตั้ง
๑๗. ลักษณะตานโจร
๑๘. ลักษณะธาตุทั้ง ๔
๑๙. ตอนลงท้าย